Ewangelie poświęcają św. Józefowi 26 wierszy, a jego imię wymieniane jest w nich 14 razy. Więcej na temat osoby Świętego można odnaleźć w apokryfach, opowiadających o jego rodzinie, małżeństwie, pracy i śmierci. Z Pisma Świętego wiadomo, że Józef pochodził z rodu króla Dawida (św. Mateusz, św. Łukasz). Jednak już w III wieku pojawiły się opinie, iż przytoczona przez św. Łukasza genealogia jest rodowodem Maryi. Na mocy prawa lewiratu św. Józef mógł być synem Jakuba, będąc równocześnie adoptowanym synem Joachima, ojca Maryi. A więc rodowód przytoczony przez św. Łukasza wyliczałaby przodków Maryi rzeczywistych i jednocześnie przodków Józefa zalegalizowanych. Taką opinię przyjmuje dziś wielu biblistów.
Z zawodu Józef był stolarzem i cieślą. Według św. Justyna, żyjącego blisko czasów apostolskich, Józef wykonywał narzędzia gospodarcze i rolnicze. Po zaręczynach z Maryją, kiedy dowiedział się, że oczekuje Ona dziecka nie będącego jego potomkiem, postanowił dyskretnie Ją oddalić i nie narażać Jej na zhańbienie i obmowy. Wtajemniczony jednak przez anioła w Boże dzieło, wziął Maryję do swojego domu a następnie udał się z Nią na spis ludności do Betlejem, gdzie urodził się Jezus. Po nadaniu Dziecku imienia i przedstawieniu Go w świątyni, w obliczu prześladowania, uciekł z żoną i dzieckiem do Egiptu, skąd powrócił po śmierci Heroda. Ostatni raz Józef pojawia się na kartach Pisma Świętego podczas pielgrzymki z dwunastoletnim Jezusem do Jerozolimy. Przy rozpoczęciu nauczania Jezusa na weselu w Kanie Galilejskiej Ewangelia nie wspomina o Józefie, co skłania do wniosku, że prawdopodobnie wtedy już nie żył. Można się domyślać, iż miał najpiękniejszą śmierć i pogrzeb, jaki sobie można na ziemi wyobrazić, gdyż byli prznim w ostatnich chwilach jego życia Jezus i Maryja. Być może dlatego tradycja nazwała go patronem dobrej śmierci.
Jan XXIII (Józef Roncalli) wpisał imię św. Józefa do Kanonu Rzymskiego, a w 1961 roku wydał list apostolski o odnowieniu nabożeństwa do Świętego i uczynił go patronem II Soboru Watykańskiego (1962-1965). Decyzją Benedykta XVI, ogłoszoną już za pontyfikatu papieża Franciszka, w 2013 roku imię św. Józefa włączono także do pozostałych modlitw eucharystycznych.
Z pierwszym wspomnieniem liturgicznym św. Józefa w Kościele katolickim spotykamy się w VIII wieku, jednak na Wschodzie po raz pierwszy występuje ono już w IV wieku w klasztorze św. Saby pod Jerozolimą. Na kapitule generalnej w 1399 roku franciszkanie ustanowili, że co roku będą obchodzić pamiątkę św. Józefa (wcześniej zrobili to serwici). Do brewiarza i mszału rzymskiego wprowadził to święto papież Sykstus IV w 1479 roku a papież Grzegorz XV rozszerzył je na cały Kościół. Papież Pius IX, tercjarz franciszkański, w 1870 roku ustanowił św. Józefa patronem całego Kościoła.
Św. Józef jest patronem Kościoła powszechnego, licznych zakonów, krajów, m.in. Austrii, Czech, Filipin, Hiszpanii, Kanady, Portugalii, Peru, wielu diecezji i miast oraz patronem małżonków i rodzin chrześcijańskich, ojców, sierot, a także cieśli, drwali, rękodzielników, robotników, rzemieślników, wszystkich pracujących i uciekinierów oraz wspomnianej już dobrej śmierci.
W ikonografii przedstawiany jest z Dziecięciem Jezus na ręku, z lilią w dłoni. Jego atrybutami są m. in. narzędzia ciesielskie: piła, siekiera, warsztat stolarski, a także bukłak na wodę, kij wędrowca, kwitnąca różdżka (Jessego), miska z kaszą, lampa, winorośl.
W Kościele prawosławnym jego święto przypada w styczniu, natomiast w Kościele katolickim, anglikańskim i ewangelickim obchodzone jest 19 marca.
W Polsce początki kultu św. Józefa sięgają przełomu XI i XII wieku. Główne sanktuarium, ze słynącym łaskami wizerunkiem Świętego, znajduje się w Kaliszu. Papież Jan XXIII, tercjarz franciszkański, w 1963 roku przesłał jako specjalne wotum dla sanktuarium swój pierścień.
W 1903 Leon XIII wydał pierwszą w dziejach Kościoła encyklikę o kulcie św. Józefa